Thông tin về cấu trúc đề thi Đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia TP.HCM năm 2026 đang thu hút nhiều sự quan tâm từ thí sinh và phụ huynh. Đặc biệt, những cải tiến trong nội dung câu hỏi theo hướng chuẩn hóa quốc tế – nhằm đảm bảo tính khoa học, khách quan và khả năng phân loại tốt hơn – được xem là điểm nhấn quan trọng trong kỳ thi năm nay. Các thay đổi này hứa hẹn mang đến một bài thi toàn diện hơn, phản ánh đúng năng lực tư duy và khả năng vận dụng kiến thức thực tiễn của thí sinh.

Kỳ thi Đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia TP.HCM hướng tới mục tiêu đo lường các năng lực nền tảng cần thiết để thí sinh có thể theo học bậc đại học một cách hiệu quả. TS Nguyễn Quốc Chính – Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo ĐHQG TP.HCM – cho biết kỳ thi được thiết kế nhằm phản ánh đúng khả năng tư duy, phân tích và vận dụng kiến thức của thí sinh, thay vì kiểm tra ghi nhớ đơn thuần.

Trước đây, cấu trúc bài thi tập trung vào bốn nhóm năng lực chính: ngôn ngữ, năng lực toán học, phân tích số liệu và giải quyết vấn đề. Trong phần giải quyết vấn đề, đề thi có thể khai thác nội dung liên quan đến các môn học như hóa học, vật lý, sinh học, lịch sử và địa lý. Tuy nhiên, với chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhiều học sinh không học đủ cả năm môn thuộc nhóm này vì được phép tự chọn tổ hợp môn học. Điều này tạo ra sự khác biệt lớn về nền tảng kiến thức giữa các thí sinh và cũng đặt ra yêu cầu phải điều chỉnh đề thi sao cho phù hợp hơn với thực tế chương trình mới.

Chính vì sự thay đổi trong chương trình phổ thông hiện nay, cấu trúc đề thi Đánh giá năng lực của ĐHQG TP.HCM đã được điều chỉnh, trong đó phần “giải quyết vấn đề” được chuyển thành phần “tư duy khoa học”. Ở cấu phần mới này, đề thi tập trung đánh giá khả năng lập luận logic, phân tích số liệu và suy luận khoa học của thí sinh.

Điểm đáng chú ý là các vấn đề được đưa ra không đi sâu vào kiến thức chuyên môn của các môn lý, hóa, sinh, sử hay địa. Thay vào đó, thí sinh sẽ đối diện với những tình huống thực tiễn, những bài toán liên quan đến khoa học – công nghệ, xã hội, kinh tế hay pháp luật. Cách tiếp cận này giúp bài thi vừa phản ánh năng lực tư duy tổng hợp, vừa tránh tạo áp lực cho những thí sinh không học đủ hoặc không học chuyên sâu các môn thuộc tổ hợp truyền thống.

Theo TS Nguyễn Quốc Chính, điều này đồng nghĩa rằng tất cả thí sinh – dù không học sâu lý, hóa, sinh, sử hay địa – vẫn hoàn toàn có thể làm tốt bài thi nếu có khả năng suy luận và tư duy khoa học tốt. Hướng điều chỉnh này cũng phù hợp với xu thế của các bài thi chuẩn hóa quốc tế như SAT của Hoa Kỳ, Psychometric Entrance Test của Israel hay General Aptitude Test của Thái Lan, vốn đều chú trọng đánh giá năng lực tư duy cốt lõi hơn là lượng kiến thức ghi nhớ.

Đề thi đánh giá năng lực không yêu cầu phải học chuyên sâu về các môn

Từ năm 2025, bài thi Đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia TP.HCM đã được điều chỉnh theo hướng tiệm cận hơn với cấu trúc và tinh thần của các bài thi chuẩn hóa quốc tế như SAT. Mục tiêu của sự thay đổi này là tập trung đo lường những năng lực cốt lõi và nền tảng nhất mà một thí sinh cần có để sẵn sàng học tập ở bậc đại học, đặc biệt nhấn mạnh vào năng lực tư duy khoa học – một kỹ năng mang tính phổ quát và cần thiết cho mọi lĩnh vực.

Theo định hướng mới, ĐHQG TP.HCM tiếp tục giữ nguyên hai phần quan trọng là sử dụng ngôn ngữ và năng lực toán học. Không chỉ giữ lại, số lượng câu hỏi ở hai phần này còn được tăng lên nhằm nâng cao độ tin cậy, độ phân loại và khả năng đánh giá chính xác hơn sự khác biệt về năng lực giữa các thí sinh.

Bên cạnh đó, phần logic – phân tích số liệu và giải quyết vấn đề trước đây đã được tái cấu trúc thành phần “tư duy khoa học”. Ở phần thi mới này, thí sinh được đánh giá dựa trên khả năng lập luận logic, phân tích thông tin và suy luận khoa học khi đối diện với các tình huống thực tế thuộc nhiều lĩnh vực như khoa học – công nghệ, kinh tế hay xã hội. Cách thiết kế này giúp bài thi không phụ thuộc nặng vào kiến thức môn học cụ thể, mà hướng tới kiểm tra khả năng tư duy tổng hợp và khả năng vận dụng của thí sinh trong bối cảnh thực tiễn.

Điểm đổi mới nổi bật nhất nằm ở nhóm câu hỏi thuộc phần tư duy khoa học. Đây chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt rõ rệt trong cấu trúc đề thi mới. Thay vì khai thác kiến thức chuyên sâu của từng môn học như lý, hóa, sinh, sử, địa hay giáo dục kinh tế và pháp luật, phần này tập trung vào các vấn đề mang tính liên ngành, gắn với khoa học, công nghệ, xã hội và đời sống.

Mỗi câu hỏi đều được thiết kế dựa trên các thông tin nền tảng đã được cung cấp đầy đủ cho thí sinh, bao gồm số liệu, dữ kiện, công thức, định nghĩa, mô tả quá trình hay kết quả thí nghiệm. Nhiệm vụ của thí sinh không phải là nhớ lại kiến thức sách giáo khoa mà là sử dụng tư duy logic, khả năng phân tích và suy luận khoa học để rút ra quy luật, kết nối thông tin và tìm ra lời giải đúng. Cách tiếp cận này giúp đánh giá năng lực thực sự của thí sinh trong việc xử lý thông tin và giải quyết vấn đề — những kỹ năng thiết yếu ở bậc đại học và trong bối cảnh thế giới hiện đại.

Ông Nguyễn Quốc Chính cho biết thêm rằng cấu trúc đề thi Đánh giá năng lực năm 2026 sẽ tiếp tục được giữ ổn định như năm 2025. Tuy nhiên, nội dung câu hỏi sẽ được tiếp tục cải tiến, hoàn thiện theo hướng chuẩn hóa quốc tế nhằm đảm bảo độ tin cậy, tính khách quan và khả năng phân loại tốt hơn giữa các nhóm thí sinh. Đây là bước đi quan trọng trong quá trình nâng cao chất lượng kỳ thi và tiệm cận với các chuẩn đo lường năng lực hiện đại trên thế giới.

Theo ông Chính, đề thi được thiết kế theo nguyên tắc cung cấp đầy đủ thông tin và dữ kiện cần thiết để thí sinh có thể xử lý và hoàn thành từng câu hỏi. Các tình huống đưa ra đều gắn với bối cảnh thực tiễn, trải rộng ở nhiều lĩnh vực khác nhau như khoa học, công nghệ, đời sống, kinh tế – xã hội. Mỗi câu hỏi đều được đưa kèm số liệu, công thức, mô tả quá trình hoặc các thông tin trọng yếu, giúp thí sinh không cần phải học thuộc kiến thức chuyên sâu từ các môn học mà vẫn có thể tiếp cận được vấn đề.

Thí sinh cần dựa vào khả năng đọc hiểu, phân tích dữ kiện, tư duy logic và suy luận khoa học để tìm ra quy luật và đưa ra lời giải. Điều này phản ánh đúng mục tiêu cốt lõi của kỳ thi: đánh giá năng lực tư duy và khả năng vận dụng thông tin, thay vì kiểm tra kiến thức ghi nhớ.